Vroegrenaissance
1400 n.Chr tot 1500 n.Chr.
De vroegrenaissance is een kunsthistorische term die vooral wordt gebruikt met betrekking tot de (schilder)kunst uit het begin van de Italiaanse renaissance. In 1401 organiseerde het stadsbestuur van Florence een wedstrijd om bronzen deuren voor de doopkapel van de kathedraal te sculpteren. Zeven jonge beeldhouwers schreven zich in. Onder hen bevonden zich Brunelleschi, Donatello en de latere winnaar, Lorenzo Ghiberti. Brunelleschi werd het bekendst als de architect van de koepel van de dom en de kerk van San Lorenzo. Hij creĆ«erde ook een aantal beeldhouwwerken waaronder een levensgroot en heel realistisch kruisbeeld in de Santa Maria Novella. Zijn studie van het perspectief, zo wordt aangenomen, zou later de schilder Masaccio beĆÆnvloeden. Donatello werd bekend als de grootste beeldhouwer uit de vroegrenaissance. Een van zijn meesterwerken is het erotische standbeeld van David (een van de iconen van de Florentijnse republiek) en zijn grote monument voor Gattamelata, het eerste grote bronzen ruiterstandbeeld sinds het Romeinse Keizerrijk.
VROEGRENAISSANCE
De vroeg renaissance speelt zich voornamelijk af in en rond Florence.
De belangrijkste architect uit deze tijd is Brunelleschi. Hij is de bouwer van onder andere de dom van Florence en het vondelingenhuis te Florence. Deze tijd kenmerkt zich door een terugkeer naar de klassieke oudheid. Dit is de start van nieuwe periode. Een aantal schilders uit deze tijd zijn Masaccio, Fra Fillipo Lippien Mantagna.
BRUNELLESCHI
Filippo Brunelleschi (1377-1446) wordt gezien als de grondlegger van de Renaissance. Daarnaast speelde hij een rol in de erkenning van architect als kunstenaar en ontdekte hij het principe van het centraal perspectief, ook wel het lineair perspectief genoemd.
Vanaf het begin van de 14e eeuw toonden Italiaanse kunstenaars steeds meer belangstelling voor het realistisch weergeven van de zichtbare wereld en dankzij de ontdekking van Brunelleschi was dat eindelijk mogelijk.
Ook van belang is dat hij de eerste bouwmeester was die zich onttrok aan de functionele gelijktrekking met de bouwvakkers en timmerlui. Bij de bouw van de domkoepel nam hij bijvoorbeeld de leiding over de bouw en verwierf na de realisatie in 1436 aanzien als individueel kunstenaar.
Deze status was tot dan toe ongekend voor een architect, maar paste achteraf uitstekend in de tijdsgeest van het opkomende humanisme, waarin het individu van belang werd. Overigens maakte geen enkele arbeider die aan de bouw van de koepel was begonnen, de klus af. Er volgde al gauw een ontslagronde na onophoudelijke conflicten tussen de architect en de bouwers.
MASACCIO
Masaccio was een kunstschilder uit de Italiaanse renaissance. De naam Masaccio betekent "sloddervos". Deze bijnaam is hem door Giorgio Vasari gegeven omdat Masaccio zo met schilderen bezig was, dat hij zich niet om persoonlijke hygiƫne bekommerde.
De werken van Tommaso Masaccio behoren tot de vroege renaissance. Zijn werk zou later dat van latere kunstenaars zoals Sandro Botticelli,Fra Filippo Lippi en MichelangelobeĆÆnvloeden.
Vasari is erg lovend over hem en prijst onder meer de wijze waarop Masaccio zich afkeerde van de gotische stijl en zo een belangrijke bijdrage leverde aan de renaissance in Italiƫ.
Masaccio wordt beschouwd als de eerste belangrijke Italiaanse meester van de 15e eeuw, van belang vanwege de manier waarop hij de personages in zijn schilderingen afbeeldde, en vanwege het gebruik van het licht in zijn werken. Het meeste belang wordt echter gehecht aan het gebruik van het perspectief, waarmee hij een radicale ommezwaai in de Florentijnse schilderkunst teweegbracht.
Masaccio was een van de eerste schilders die gebruikmaakte van het lijnperspectief. Waarschijnlijk nam hij de principes van het perspectief over uit het werk van de architect Filippo Brunelleschi, die als ontdekker van het lijnperspectief wordt beschouwd.
FRA FILIPPO LIPPI MANTEGNA
Fra Filippo Lippi Mantegna was een van de belangrijkste Florentijnse kunstschilders van de Vroegrenaissance.
Omstreeks 1458 krijgt Filippo Lippi een opdracht voor het schilderen van frescoās in de kerk van Santa Margherita in Prato. Daar ontmoette hij Lucrezia Buti, die door haar vader, de Florentijn Francesco Buti waarschijnlijk bij de nonnen in curatele was gesteld. Lippi schaakte de jonge vrouw en nam haar met zich mee naar zijn huis. Ze kregen een zoon, Filippino Lippi, die later in de voetsporen van zijn vader zou treden.
In 1434 krijgt hij een opdracht van Cosimo de Medici voor het schilderen van een Madonna en een geboorte van Christus. Daarna volgde een periode waarin Filippo zich liet beĆÆnvloeden door de Vlaamse schilders. Hij ontwikkelt vervolgens zijn eigen stijl die gekenmerkt wordt door dynamiek en beweging. Bovendien schildert hij zijn figuren vaak in verschillende ruimten binnen een doek, soms worden ze van elkaar gescheiden door dat ze in verschillende vertrekken of omgevingen worden geplaatst, of door een andere lichtval.
